 |
| De Joodsche Schouwburg in 1943 * |
De "Joodsche Schouwburg" was de verzamelplaats voor in
Amsterdam gearresteerde
Joden voor zij werden gedeporteerd naar kamp
Westerbork. Het gebouw stond
bekend als de "Hollandsche Schouwburg" vóór de nazi-inval. De naamsverandering volgde op het verbod voor
Joden om nog andere theaters te betreden. De "Hollandsche Schouwburg", nu een monument voor de Jodenvervolging,
is gelegen aan de
Plantage Middenlaan 24.
Aan de overkant van de straat, op
Plantage Middenlaan 31-33, was een
crèche gevestigd,
Huize Henriëtte, genoemd naar de Joodse mevrouw
Henriëtte
Pimentel die de instelling had gesticht in
1924.
Vanaf
October 1942 was de crèche in gebruik als dépendance
van de "Joodsche Schouwburg" voor kinderen onder de 13, die zo werden gescheiden van hun ouders. Het personeel
van de "Schouwburg" liep geregeld de crèche binnen met boodschappen.
 |
| Op de binnenplaats * |
 |
| Hollandsche Schouwburg in 2005 |
In
mei 1943 werd een gedeelte van het gebouw ernaast, de kweekschool
op
no. 27, bij de crèche getrokken. De kinderverzorgsters
wisten veel kinderen de crèche uit te smokkelen naar veiliger plaatsen, omdat er voor het gebouw geen Duitse
wachtpost stond. De SS-er aan de overkant, die de "Schouwburg" bewaakte, moest ook maar op de crèche
letten. Maar zijn zicht werd dikwijls belemmerd door passerende trams. Trambestuurders gingen vaak langzamer rijden
om een verzorgster de kans te geven ongezien weg te rennen met een kind.
Zo’n 600 kinderen die er ondergebracht waren, werden door de verzorgsters geholpen onder te duiken. Dit werd
georganiseerd door mevrouw
Pimentel en Nederlandse verzetsgroepen
die zich hadden toegelegd op het laten onderduiken van kinderen: de
Amsterdamse
Studenten Groep, het
Utrechts Kinder Comitéen de Trouw Groep.
De beheerder van de "Joodsche Schouwburg",
Walter Süskind
van de Joodsche Raad, hoorde ook bij de samenzweerders. Hij zorgde voor het administratief gladstrijken van de
verdwijningen en lette erop dat er geen kinderen onderdoken zonder de toestemming van hun ouders.
De crèche werd gesloten in
september 1943. Het gebouw is afgebroken.
Aan de muur van de kweekschool, die er nog staat, is een
plaquette bevestigd ter herinnering aan deze gebeurtenissen.
Foto's: GFH
*
Bronnen:
Bianca Stigter:
De bezette stad - Plattegrond van Amsterdam 1940-1945, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam 2005
Ad van Liempt:
Kopgeld - Nederlandse premiejagers op zoek naar Joden 1943, Uitgeverij Balans, Amsterdam 2002
© ARC 2005
