ARC Main Page Deportaties uit Nederland

De Joodsche Schouwburg

Laatste Update 30 december 2005





De Joodsche Schouwburg in 1943
De Joodsche Schouwburg in 1943 *
De "Joodsche Schouwburg" was de verzamelplaats voor in Amsterdam gearresteerde Joden voor zij werden gedeporteerd naar kamp Westerbork. Het gebouw stond bekend als de "Hollandsche Schouwburg" vóór de nazi-inval. De naamsverandering volgde op het verbod voor Joden om nog andere theaters te betreden. De "Hollandsche Schouwburg", nu een monument voor de Jodenvervolging, is gelegen aan de Plantage Middenlaan 24.

Aan de overkant van de straat, op Plantage Middenlaan 31-33, was een crèche gevestigd, Huize Henriëtte, genoemd naar de Joodse mevrouw Henriëtte Pimentel die de instelling had gesticht in 1924.
Vanaf October 1942 was de crèche in gebruik als dépendance van de "Joodsche Schouwburg" voor kinderen onder de 13, die zo werden gescheiden van hun ouders. Het personeel van de "Schouwburg" liep geregeld de crèche binnen met boodschappen.

Op de binnenplaats
Op de binnenplaats *
The former Joodsche Schouwburg in 2005
Hollandsche Schouwburg in 2005
In mei 1943 werd een gedeelte van het gebouw ernaast, de kweekschool op no. 27, bij de crèche getrokken. De kinderverzorgsters wisten veel kinderen de crèche uit te smokkelen naar veiliger plaatsen, omdat er voor het gebouw geen Duitse wachtpost stond. De SS-er aan de overkant, die de "Schouwburg" bewaakte, moest ook maar op de crèche letten. Maar zijn zicht werd dikwijls belemmerd door passerende trams. Trambestuurders gingen vaak langzamer rijden om een verzorgster de kans te geven ongezien weg te rennen met een kind.
Zo’n 600 kinderen die er ondergebracht waren, werden door de verzorgsters geholpen onder te duiken. Dit werd georganiseerd door mevrouw Pimentel en Nederlandse verzetsgroepen die zich hadden toegelegd op het laten onderduiken van kinderen: de Amsterdamse Studenten Groep, het Utrechts Kinder Comitéen de Trouw Groep. De beheerder van de "Joodsche Schouwburg", Walter Süskind van de Joodsche Raad, hoorde ook bij de samenzweerders. Hij zorgde voor het administratief gladstrijken van de verdwijningen en lette erop dat er geen kinderen onderdoken zonder de toestemming van hun ouders.

De crèche werd gesloten in september 1943. Het gebouw is afgebroken. Aan de muur van de kweekschool, die er nog staat, is een plaquette bevestigd ter herinnering aan deze gebeurtenissen.

Foto's: GFH *

Bronnen:
Bianca Stigter: De bezette stad - Plattegrond van Amsterdam 1940-1945, Athenaeum-Polak & Van Gennep, Amsterdam 2005
Ad van Liempt: Kopgeld - Nederlandse premiejagers op zoek naar Joden 1943, Uitgeverij Balans, Amsterdam 2002

© ARC 2005